tg-me.com/Nargiza_Asad/2260
Last Update:
#Хотира
МАКТАБ КЎЧАСИ КИМСАСИЗ, БЎМ-БЎШ ЭДИ
Баъзан ўтган йиллардан бирон кунни эслашга қийналасан. Хотирингда “лип” этган ёруғлик тополмайсан. Гоҳида шундай бир кун бўладики, йиллар бўйи ёдингдан чиқмайди. Умринг давомида ҳаётингга кириб-чиқиб турадиган инсонлар ичида баъзи одамлар ўзидан муаззам из қолдириб кета олади. Уларни ўлим ҳам ўлдиролмагандек, хотирангда яшайверади.
Луқмон акани илк марта “Ёшлик” журнали тахририятида кўргандим. Қўлида қалами бор ёш борки, бу улуғ тахририят остонасини хатламаган бўлса. У пайтлар “Жазирамадаги одамлар” биз талабаларнинг қўлдан қўймай, суюб ўқийдиган асаримиз, ёзувчи билан учрашиш эса ҳар биримиз учун орзу эди. Сочларига оқ оралаган, хўмрайгангина ёзувчи билан ўшандаги қисқа-лўнда суҳбатимиз каминанинг журналда чоп этилган “Остона” номли достони ҳақида бўлган, ёзувчимиз ўшандаёқ менга, “бу ташбеҳрларни, рамзларни насрда қўлласангиз янаям соз бўларди” дея руҳлантирганди. Кейинчалик адабиёт йўлида кўп суҳбатлар қурдик, бир ерда ишладик. Ва ҳар сафар гурунгимиз оқими “оғир карвон” насрга оғиб кетар, Луқмон акага ҳикоялари ҳақида савол берсам, қаҳрамонлари ҳаётини, асарнинг кулминациясини инжалаб тушунтирар, гап орасида “Сут сотувчи бола” ҳикояси ҳақида гапирсам, “Сиз фақат шуни ўқиганмисиз дейман?” деб ёлғон араз қилар, кейин бошқаларини сўрасам, яйраб, “Ёмон ёзолмасам нима қилай ахир” деб ҳазил қилишни унутмасди. Ёзувчининг тийнатида асарларидаги қаҳрамонларининг характери, кечмиши яшарди гўё. Бир гал ўзларига шу ҳақида айтганимда, “Шунинг учун дард билан яшайманда, ичимдаги одамларимдек...” деганди хўрсиниб. Чиндан ҳам бирон тадбирда бўладими, мажлисми ёки рулдами Луқмон ака қандайдир янги асар ҳақида ўйлаб кетаётган бўлар, баъзида ўзи бу ҳақида “Ёзувчи ҳар бир жойда, шароитда ҳикоя ёза олиши, асар билан яшаши керак” дерди. Аммо афсус, биз ёзувчимиздан кўп нарсаларни ўрганолмай, эшитолмай ғафлатда қолдик.
Ёзувчилар уюшмасида Луқмон акадек дарёдил устозлар борлиги биз учун яхши эди. Камтар ва катта қалбли ёзувчи Собир Ўнар билан уюшма ҳовлисида бўладими, Нашр бўлимидами икки қадрдон дўст доим бирга юришар, гаплари ҳазил-мутойибага, кинояларга тўла бўлар, аммо бу сўзлар дилга ботмас даражада самимий, табиий, рост эди. Қаламига Худо юқтирган бандасини танирди, тан оларди, хушомадгўйликдан, иккиюзламачиликдан йироқ, бизниям шунга ўргатарди.
Ижодкорни ўйлабми ёки мактаблардаги қаламкаш болалар учун қайғурибми, ҳукумат томонидан бир йили Тарғиботчилик деган бир иш очилди. Айтиш жоиз бўлса, бу юмушда адибларимиз, уюшма аъзолигини эндигина қабул қилган ёшларгача ситқидилдан ишлашди, ҳаққини ҳалол олди. Таълим даргоҳларидаги ижодий муҳит ўнглангандек, адабиёт фақат фан эмас, ҳаётимизнинг ажралмас бўлаги эканлигини ёшлар англагандек бўлди. Шундай сайъи-ҳаракат ичида биз бир гуруҳ ижодкорлар; Луқмон Бўрихон, Зулфия Мўминова, Нурилла Чори, Манзура Бекчанова ва мен Тошкент вилоятининг Қуйи Чирчиқ туманига ҳар ҳафта бир мошин бўлиб қатнадик. Табиийки йўл бўйи гурунгларимиз адабиёт ҳақида бўлар, шундай ёзувчиларнинг қишлоқ ўқувчиларига келиб машғулот ўтаётганидан туман маорифию, маънавиятчилари хурсанд бўлса, ҳафта сўнгида шаҳар шовқинидан қишлоқнинг соф ҳавосини олиб, кенг далалар, ям-яшил боғлар қўйнидаги мактабларга бориб келаётганимиздан биз-да мамнун эдик. Луқмон ака тумандаги 42-сонли мактабда тарғиботчи бўлиб ишлар, жамоа улуғ адибнинг ҳар келишини интиқлик билан кутар, “Наргиза қаранг, уларнинг ҳаяжонларидан одам ҳаяжонланиб қоладией. Машҳур бўлсанг ҳам қийинда” дерди камтар ёзувчимиз ярим ҳазил ярим чин аралаш.
Мактабга икки томони тутзор, равон йўллар билан борилар, жуда файзли, мўъжаз қишлоқ эди. Бир гал ёзувчимиз биз тарғиботчиларни мактабига таклиф қилди. Гангур-гунгур қилиб йўлда кетаяпмиз, Луқмон ака эса ўйланганча машина ойнасидан ташқарига қараб борар, сўнг ўзига гапиргандек, “бир фурсат бўлса, ёмғир майдалаб ёғиб турса, шу йўлдан қишлоққача пою-пиёда ёлғиз ўзинг кетсанг, кетаверсанг. Кимса бўлмаса, ташвишни ўйламасанг, ёмғир билан гаплашиб бораверсанг...” деганди.
Яқинда мактаб кўчасидан ўтдим, ёмғир шивалаб ёғар, кўча кимсасиз бўм-бўш эди...
https://www.tg-me.com/id/NARGIZA ASAD/com.Nargiza_Asad
BY NARGIZA ASAD
Share with your friend now:
tg-me.com/Nargiza_Asad/2260